Memahami Pelaziman: Jenis, Contoh dan Aplikasi

Pelaziman ialah satu proses pembelajaran yang melaluinya tindak balas dikaitkan dengan rangsangan tertentu. Perkaitan ini boleh sama ada positif atau negatif, bergantung pada sifat rangsangan dan tindak balas.

Terdapat beberapa jenis pelaziman, termasuk pelaziman klasik, pelaziman operan dan pembelajaran sosial.

Pelaziman klasik pertama kali diterangkan oleh Ivan Pavlov, ahli fisiologi Rusia. , yang memerhatikan bahawa anjing akan mengeluarkan air liur sebagai tindak balas kepada penglihatan makanan, walaupun sebelum makanan itu dibentangkan. Dia mendapati bahawa anjing-anjing itu telah belajar untuk mengaitkan bunyi loceng dengan persembahan makanan, dan loceng itu sahaja boleh menyebabkan mereka mengeluarkan air liur.

Pengkondisian operan, sebaliknya, adalah berdasarkan idea bahawa tingkah laku boleh diubah suai oleh akibatnya. Pelaziman jenis ini mula-mula diterangkan oleh B.F. Skinner, yang menunjukkan bahawa haiwan boleh belajar melakukan tingkah laku yang diingini dengan mengukuhkannya dengan ganjaran atau hukuman.

Pembelajaran sosial ialah sejenis pelaziman yang berlaku melalui pemerhatian dan peniruan orang lain. Pelaziman jenis ini dianggap memainkan peranan penting dalam pembangunan banyak tingkah laku sosial, seperti bahasa dan norma budaya.

Pelaziman boleh digunakan untuk menerangkan banyak fenomena psikologi, seperti fobia, ketagihan dan ketidakupayaan pembelajaran. Ia juga merupakan konsep asas dalam bidang behaviorisme, yang bertujuan untuk memahami bagaimana tingkah laku diperoleh dan dikekalkan melalui faktor persekitaran.