De Badgir: een traditioneel Perzisch architectonisch element voor koeling en ventilatie

Badgir (Perzisch: بادگیر) is een windvanger, een traditioneel architectonisch element dat in het oude Perzië (nu Iran) werd gebruikt om koele briesjes op te vangen en naar gebouwen te kanaliseren tijdens de hete zomermaanden. Het is typisch een hoge, smalle structuur met openingen aan alle kanten waardoor de wind het gebouw kan binnendringen en via een systeem van kanalen en ventilatieopeningen het gebouw kan binnendringen. De badgir wordt vaak aangetroffen in traditionele Perzische huizen, vooral in de woestijngebieden van Iran, waar het klimaat in de zomer heet en droog is. De badgir werkt door gebruik te maken van de natuurlijke ventilatie die door de wind wordt geboden om het gebouw te koelen. De wind komt de badgir binnen via de openingen aan alle kanten en wordt vervolgens door een systeem van ventilatieopeningen en kanalen geleid die de wind het gebouw in leiden. Terwijl de wind door de ventilatieopeningen waait, koelt deze de lucht in het gebouw af, waardoor een koeleffect ontstaat dat vergelijkbaar is met dat van een airconditioner. De badgir helpt ook de hoeveelheid warmtewinst in het gebouw te verminderen door het directe zonlicht te blokkeren en schaduw te bieden. Naast zijn functionele doel wordt de badgir ook beschouwd als een belangrijk architectonisch element in het traditionele Perzische ontwerp. Het is vaak versierd met ingewikkeld houtsnijwerk en versieringen, en wordt gezien als een symbool van elegantie en verfijning. De badgir is gebruikt in veel beroemde historische gebouwen in Iran, zoals het Golestan-paleis in Teheran en de Nasir-ol-Molk-moskee in Shiraz. Over het geheel genomen is de badgir een belangrijk onderdeel van de traditionele Perzische architectuur die al eeuwenlang wordt gebruikt om zorgen voor koeling en ventilatie in warme en droge klimaten. Het unieke ontwerp en functionele doel hebben het tot een populair element gemaakt in veel historische gebouwen in Iran, en het wordt ook in de moderne tijd nog steeds gebruikt.