De geschiedenis en betekenis van Alcaides in het middeleeuwse Iberia

Alcaides (ook wel gespeld als alcaydes of alcaidess) is een archaïsche term die in het middeleeuwse Spanje en Portugal werd gebruikt om te verwijzen naar een hooggeplaatste edelman of ridder die diende als gouverneur of kastelein van een kasteel of versterkte stad. Het woord is afgeleid van de Arabische uitdrukking "al-qā'id" (القائد), wat "de leider" of "de commandant" betekent. In de context van het middeleeuwse Iberia was een alcaide typisch een lid van de plaatselijke adel of een ridder die door de koning of een hogere autoriteit was aangesteld om een specifiek kasteel of versterkte stad te besturen en te verdedigen. De alcaide was verantwoordelijk voor het handhaven van de orde binnen het kasteel of de stad, het innen van belastingen en tolgelden en het leiden van het garnizoen in tijden van oorlog. De positie van alcaide was vaak erfelijk, waarbij de titel overging van vader op zoon of broer op broer. Het kan echter ook worden toegekend als beloning voor militaire dienst of andere vormen van loyaliteit aan de kroon. In sommige gevallen werd de alcaide benoemd door de koning zelf, in plaats van gekozen te worden door de plaatselijke adel of ridders. Tegenwoordig wordt de term ‘alcaide’ in sommige delen van Spanje en Portugal nog steeds gebruikt om te verwijzen naar de gouverneur of conciërge van een kasteel. maar het is grotendeels buiten gebruik geraakt als formele titel.