Neo-scholastiek begrijpen: een filosofische en theologische beweging

Neo-scholastiek is een filosofische en theologische stroming die eind 19e eeuw ontstond en zich voortzette tot halverwege de 20e eeuw. Het werd gekenmerkt door een hernieuwde belangstelling voor de werken van Thomas van Aquino en de scholastische methode, die het gebruik van rede en argumentatie benadrukt om de katholieke doctrine te begrijpen en te verdedigen. De term ‘neo-scholastiek’ wordt gebruikt om deze beweging te onderscheiden van de oorspronkelijke scholastiek. van de Middeleeuwen, terwijl het ook zijn schuld aan die traditie erkent. Neo-scholastieke denkers probeerden de inzichten van de moderne filosofie en theologie toe te passen op de traditionele doctrines van de Kerk, terwijl ze zich ook bezighielden met de uitdagingen van de moderniteit en de wetenschappelijke revolutie. Enkele sleutelkenmerken van de neo-scholasticiteit zijn onder meer: 1. Een focus op het gebruik van rede en argumentatie in theologisch onderzoek, in plaats van simpelweg te vertrouwen op autoriteit of traditie. Een nadruk op het belang van metafysica en de studie van het zijn, evenals de aard van God en de wereld.
3. Een toewijding aan het idee dat geloof en rede complementair zijn in plaats van tegengesteld, en dat ze samengebracht kunnen worden in een harmonieuze synthese. Een bereidheid om zich bezig te houden met moderne filosofische en wetenschappelijke ideeën, en tegelijkertijd de verenigbaarheid ervan met de katholieke doctrine kritisch te evalueren. Een nadruk op het belang van de sacramenten en de rol van genade in de menselijke verlossing. Enkele opmerkelijke neoscholastieke denkers zijn onder meer: 1. Thomas van Aquino (overleden 1274), wiens werken werden herontdekt en een grote invloed op de beweging kregen. Joseph Kleutgen (1801-1883), die uitgebreid schreef over de relatie tussen geloof en rede. Matthias Joseph Scheeben (1831-1888), die een neoscholastieke benadering van de leer van de Kerk ontwikkelde. Johann Baptist Franzelin (1806-1876), die een prominente verdediger was van de leerstellingen van de Kerk over de Onbevlekte Ontvangenis en de Hemelvaart van Maria. Edward Schillebeeckx (1902-2009), die uitgebreid schreef over de relatie tussen geloof en de moderne cultuur.