Zelfbeoordeling begrijpen: positieve en negatieve effecten op de geestelijke gezondheid

Zelfbeoordeling is het proces van het evalueren van jezelf, je eigen capaciteiten of je eigen gedrag. Het gaat om het maken van oordelen over jezelf en je eigen prestaties, vaak in vergelijking met anderen of met een bepaalde norm of verwachting. Zelfbeoordeling kan zowel positief als negatief zijn, afhankelijk van de context en het perspectief van het individu. Iemand kan bijvoorbeeld aan zelfbeoordeling doen wanneer hij nadenkt over zijn eigen sterke en zwakke punten, of wanneer hij zijn eigen werk of prestaties evalueert. Zelfbeoordeling kan ook het maken van aannames over zichzelf inhouden, zoals de veronderstelling dat iemand niet goed genoeg is of dat hij een bepaald doel nooit zal bereiken. Zelfbeoordeling kan zowel positieve als negatieve effecten hebben op de geestelijke gezondheid. Aan de ene kant kan zelfbeoordeling individuen motiveren om zichzelf en hun prestaties te verbeteren. Het kan individuen ook helpen een gevoel van persoonlijke verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid te ontwikkelen. Aan de andere kant kan overmatige zelfbeoordeling leiden tot negatieve zelfpraat, een laag zelfbeeld en depressie. Het kan ook onrealistische verwachtingen scheppen en tot perfectionisme leiden.

Hier zijn enkele voorbeelden van zelfbeoordeling:

1. Zichzelf bekritiseren omdat hij fouten maakt of niet aan de verwachtingen voldoet. 2. Zichzelf op een ongunstige manier vergelijken met anderen.
3. Ervan uitgaande dat men niet goed genoeg is of dat men een bepaald doel nooit zal bereiken.
4. Zichzelf in elkaar slaan vanwege waargenomen tekortkomingen of mislukkingen. 5. Zich bezighouden met negatieve zelfpraat of zelfkritiek.
6. Perfectie van zichzelf verwachten en overdreven kritisch worden als er fouten worden gemaakt.
7. Stilstaan bij fouten of mislukkingen uit het verleden, in plaats van zich te concentreren op het heden en de toekomst. Overmatig zelfkritisch zijn en afwijzend tegenover de eigen prestaties en sterke punten. 9. Ervan uitgaande dat iemand liefde of acceptatie niet waard is.
10. Het vertonen van zelfdestructief gedrag als resultaat van een negatief zelfoordeel, zoals middelenmisbruik of zelfbeschadiging.